Czy prywaciarze wypchną PKP Cargo z rynku?

AdrianD

PKP Cargo, jedna z najbardziej dochodowych spółek grupy, może niedługo zacząć przynosić straty, bo traci rynek na rzecz prywatnych przewoźników. Tymczasem pracownicy Cargo grożą strajkiem, jeżeli nie dostaną podwyżek.
Związki zawodowe Cargo prowadzą referendum w sprawie strajku. Pracownikom zadano dwa pytania: czy jesteś za podwyżką i czy w razie jej nieotrzymania jesteś gotów przystąpić do strajku? Wyniki mają być znane 4 sierpnia. Związkowcy domagają się podwyżki w wysokości 50 zł. Jak powiedziało się radio TOK FM większość załóg strajk popiera.

Tymczasem PKP Cargo, które zatrudniają ok. 46 tys. osób, muszą znaleźć pieniądze na inwestycje niezbędne, by utrzymać się na rynku.
Nic w tym dziwnego, skoro ubiegłoroczne udziały prywatnych przewoźników szacowano na 16 proc., biorąc pod uwagę tonokilometry (wielkość i odległość przewożonego ładunku), a w pierwszym kwartale tego roku zdobyli już 15 proc. Tymczasem z roku na rok spada ilość towarów przewożonych przez PKP Cargo. W 2004 roku spółka przewiozła 156 mln ton, szacunki wskazują, że ten rok zamknie 137 mln.

Spółka sposobu utrzymania swojej pozycji na rynku szuka w obronie dotychczasowego monopolu.

W kwietniu Zarząd Krajowego Związku Zawodowego Pracowników Warsztatowych protestował przeciw wprowadzeniu w życie programu restrukturyzacji w PKP Cargo. Zdaniem związków jedynym ratunkiem dla firmy jest zagwarantowanie Cargo narodowego charakteru i monopolu na przewozy. Związkowcy są zdania, że spadek przewozów jest wynikiem nieudolności zarządu spółki. Zdaniem ekspertów walka o utrzymanie monopolu nie jest rozwiązaniem problemów Cargo.

- Unia Europejska nie będzie tolerować monopolu na kolei, a ochrona tego, co jest nieefektywne, to przesuwanie upadłości o kilka lat - mówi Jakub Majewski, wiceprezes Instytutu Rozwoju i Promocji Kolei.
Spółka próbuje to robić, m.in. zlecając prywatnym przewoźnikom część swoich przewozów - np. zawierając z nimi wieloletnie korzystne umowy z licznymi upustami na przywożenie towarów na wybranych trasach. Przedsiębiorca, z którym PKP nie podpiszą takiej umowy, może mieć problemy z utrzymaniem się na rynku.

Zakusy PKP Cargo na monopol próbuje ukrócić Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. - Prezes urzędu nałożył już na spółkę trzy kary w łącznej wysokości 70 mln zł - powiedziała Aneta Styrnik z biura prasowego UOKiK. Dodaje, że od wszystkich decyzji zarząd PKP Cargo złożył odwołania. Najbliższe będzie rozpatrywane przez Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w przyszłym tygodniu.

Jedna z kar w wysokości 10 mln zł została nałożona na spółkę na początku 2006 roku za faworyzowanie CTL Logistic, największego prywatnego przewoźnika na polskim rynku.

W umowie PKP Cargo zobowiązały się, że nie zaoferują innym spółkom korzystniejszych niż CTL warunków na przywożenie niektórych towarów do wybranych stacji. Obie spółki odwołały się od decyzji i wycofały z zawartej umowy.

By zawalczyć o rynek, zwłaszcza w obliczu zbliżającej się w 2007 roku liberalizacji, oznaczającej udostępnienie zagranicznym przewoźnikom wszystkich torów, a nie jak do tej pory tylko 20 proc. remontowanych z unijnych pieniędzy, spółka powinna szybko przejść gruntowne zmiany. Nową strategię zarząd PKP Cargo ma przedstawić lada dzień.
- Powinna ona przygotować firmę do działania w warunkach gospodarki wolnorynkowej - powiedział Adrian Furgalski, dyrektor Zespołu Doradców Gospodarczych TOR. Dodaje, że spółka musi zacząć inwestować w nowy tabor.

Powinna kupić lokomotywy wielosystemowe, czyli takie, którymi będzie mogła wyjeżdżać poza granice kraju. - W tej chwili wynajmuje na granicy odpowiednie maszyny wraz z ludźmi do ich obsługi, co pociąga za sobą dodatkowe koszty - wyjaśnia Furgalski.

Niezbędny jest też zakup nowych wagonów. Większość tych, którymi dysponują PKP Cargo, nadaje się jedynie do przewozu węgla. Na tym polu panuje zaś największa konkurencja, stawki za przewóz są więc najniższe.

Zauważają to inni przewoźnicy. - Ponad 40 proc. naszych przychodów pochodzi z przewozów chemii i w tym kierunku chcemy iść dalej - mówi Krzysztof Niemiec, członek zarządu CTL Logistic do spraw rozwoju. Przewoźnik planuje również coraz aktywniej działać na zagranicznych rynkach. - Warto być u nich, kiedy oni przyjdą do nas, by być partnerem do rozmów - podsumowuje Niemiec.

Na modernizację taboru PKP Cargo powinny co roku wydawać ok. miliarda złotych, a od 2003 roku wydatki te wynoszą ok. 230 mln zł.
Jak wskazują eksperci, spółka powinna szybko zainwestować w wagony specjalistyczne np. służące do przywożenia chemikaliów, kontenerów czy samochodów. Spółka, by móc z powodzeniem konkurować na wolnym rynku, powinna przez najbliższe pięć lat inwestować w swój park ok. miliarda złotych rocznie.

Niezbędna jest też restrukturyzacja spółki. PKP Cargo zatrudniają ok. 46 tys. pracowników, to o ok. 9 tys. za dużo. Na odprawy dla załogi potrzeba ok. 250 mln zł, pozwoli to jednak w przyszłych latach zachować w kasie spółki ok. 200 mln zł rocznie.

PKP Cargo utrzymują większość spółek w grupie. Przewozy Regionalne zalegają z opłatami za wynajem lokomotyw i maszynistów, koszty te ponosi więc Cargo. Związki zawodowe były przeciwne przekazaniu ich do spółki siostry. Dopiero wczoraj po wielogodzinnych negocjacjach związki zgodziły się na sprzedaż części taboru Przewozom Regionalnym.

Mimo coraz większych kłopotów spółki rząd w opracowywanej dla PKP strategii zakłada optymistycznie, że za niecałe trzy lata niektóre spółki z grupy PKP, w tym PKP Cargo, będą w tak dobrej kondycji, że będzie można sprywatyzować je przez giełdę. Ale 51 proc. jej akcji ma pozostać w rękach Skarbu Państwa. Przeciwko pełnej prywatyzacji PKP Cargo od lat protestowały związki zawodowe.

- Jak najszybciej powinna zacząć współpracować z inwestorem, który ma nie tylko pieniądze, ale i wiedzę, jak taką spółką zarządzać. Trzeba zdjąć parasol ochronny państwa - podsumowuje Majewski.
Problemów, z którymi będą musiały niebawem zmierzyć się PKP Cargo, nie dostrzegają władze grupy.

- Wynik finansowy Cargo będzie w tym roku jeszcze lepszy niż w 2005, o ile - trudno na razie powiedzieć - twierdzi Michał Wrzosek, rzecznik PKP. Zapewnia, że PKP Cargo przygotowują się do nowych inwestycji i walki o otwierający się rynek.